Një epokë kthimi drejt vlerave konservatore – Tre vendimet e fundit të Gjykatës Supreme në SHBA

Në një botë ku kufijtë midis së drejtës dhe relativizmit moral po mjegullohen çdo ditë e më shumë, tre vendimet e fundit të Gjykatës Supreme të Shteteve të Bashkuara shërbejnë si një rikujtesë se shtylla e drejtësisë nuk është ndërtuar mbi rërë, por mbi gurin e qëndrueshëm të parimeve. Këto vendime – në mbështetje të prindërve përballë ideologjizimit të shkollës, në kufizimin e gjykatave të shkallëve më të ulëta për të frenuar ekzekutivin, dhe në mbrojtjen e fëmijëve nga pornografia digjitale – janë dëshmi të një orientimi të kthjellët drejt konservatorizmit moral dhe institucional në jurisprudencën amerikane.

Liria fetare dhe autoriteti prindëror: Vendimi për literaturën LGBT në shkolla

Në një vendim 6-3, Gjykata Supreme mbështeti prindër në Maryland që kërkuan të përjashtojnë fëmijët e tyre nga leximi i librave me përmbajtje LGBT në shkollë. Sipas tyre, këto libra përçonin ideologji që binin ndesh me besimet e tyre fetare. Gjykata pranoi se mohimi i të drejtës për opt-out shkel Amendamentin e Parë.

Ky vendim nuk është thjesht një precedent ligjor – ai është një shprehje e respektit për autonominë morale të familjes. Nëse, siç thotë Kant, “respekti për njeriun nis me respektin për ndërgjegjen e tij”, atëherë një shtet që nuk i lejon prindërit të edukojnë fëmijët sipas vlerave të tyre është një shtet që ka dalë jashtë rrugës së lirisë.

Një kufizim i nevojshëm ndaj gjykatave inferiore: Rasti i ius soli

Gjykata, me 6 vota pro dhe 3 kundër, vendosi që gjykatat më të ulëta nuk mund të ndalojnë me urdhra kombëtarë urdhra ekzekutivë të presidentit – një vendim që prek përpjekjen e presidentit Trump për të kufizuar të drejtën e qytetarisë përmes lindjes (ius soli). Gjykata nuk vendosi ende për kushtetutshmërinë e masës, por theksoi qartë: gjykatat nuk janë mbikëqyrës të pushtetit ekzekutiv.

Ky është një kthim te ndarja e shëndetshme e pushteteve. Siç theksoi gjyqtarja Amy Coney Barrett, gjykatat zgjidhin konteste, nuk sundojnë. Pa këtë balancë, sundimi i ligjit rrëshqet në sundim të juristëve.

Mbrojtja e fëmijëve në epokën digjitale: Pornografia dhe verifikimi i moshës

Në vendimin Free Speech Coalition v. Paxton, Gjykata Supreme konfirmoi ligjin e Teksasit që kërkon verifikim të moshës për faqe që përmbajnë më shumë se ⅓ përmbajtje pornografike. Me 6 vota pro dhe 3 kundër, Gjykata mbrojti të drejtën e shtetit për të kërkuar verifikim të identitetit digjital për të mbrojtur fëmijët nga ekspozimi i hershëm ndaj përmbajtjes eksplicite.

Ky vendim tregon se teknologjia nuk duhet të përdoret për të çliruar instinktet, por për të përforcuar rendin moral. Ashtu siç kërkohet një kartë identiteti për të hyrë në ambiente për të rritur, tashmë edhe në internet vendoset një prag etik. Siç shkruan Fox News, Gjykata dalloi mes censurës së fjalës së lirë dhe mbrojtjes së të miturve – duke zgjedhur këtë të fundit.

Në një epokë ku pornografia është e pakufizuar, kjo është një rikthim tek nocioni klasik i lirisë si disiplinë, jo çlirim nga çdo normë. Ky është një vendim që e sheh lirinë jo si fund në vetvete, por si mjet për rritjen morale të njeriut.

Kthimi te filozofia konservatore

Në thelb, këto tre vendime janë një sinjal se Amerika po rifillon të dëgjojë zërin e urtësisë së saj të harruar. Konservatorizmi nuk është frikë nga e reja – është njohja se jo çdo risi është përparim dhe jo çdo vlerë tradicionale është pengesë. Siç na kujton Edmund Burke:

“Shoqëria është një kontratë midis të gjallëve, të vdekurve dhe atyre që do të lindin.”

Në këtë kontratë, prindërit kanë një vend qendror. Pushtetet janë të kufizuara. Dhe fëmijët janë të mbrojtur jo vetëm nga dhuna fizike, por edhe nga ekspozimi i hershëm ndaj kaosit moral.

Demokracia pa kufij shndërrohet në tirani të butë

Kur shteti nis të edukojë fëmijët kundër vullnetit të prindërve, kur gjykatat marrin rolin e mbretërve të padiskutueshëm, dhe kur interneti u ofrohet fëmijëve si treg i instinktit, kemi kaluar nga demokracia në një formë të re të tiranisë – atë që Alexis de Tocqueville do ta quante:

“Një tirani më e butë, që lë njerëzit të mendojnë se janë të lirë, ndërsa në fakt i udhëheq me një dorë të padukshme drejt konformizmit të heshtur.”

Këto vendime janë jo vetëm fitore për konservatorët – ato janë një thirrje për kthim në kufijtë e arsyes dhe të rendit.

Në një botë që ngatërron lirinë me çrregullimin dhe progresin me shkatërrimin e traditave, Gjykata ka folur: është koha për një rikthim në bazat që i dhanë Perëndimit fuqinë e tij – familjen, fenë dhe lirinë e kufizuar nga përgjegjësia.

“Liria nuk do të thotë mungesë e kufizimeve, por zgjedhja e kufizimeve që i japin jetës kuptim.” – James K.A. Smith

Këto vendime, në thelb, janë një përkujtim se kuptimi dhe drejtësia nuk janë të ndara nga rrënjët tona morale, por lindin prej tyre. Dhe për ne që besojmë te vlerat konservatore, kjo është një arritje – jo vetëm ligjore, por edhe shpirtërore.